بررسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی کارکنان با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی و انگيزش ايمنی در مجتمع مس سرچشمه

Transcript

1 زمستان ايمنی ميانجی دانش جلدبه /5 نقش عملکرد ايمنی کارکنان با توجه ايمنی و فصلنامهبين جو بررسی رابطه شماره / 4 ایمنی کار بهداشت و دانش ايمنی و انگيزش ايمنی در مجتمع مس سرچشمه عباس خالقی نژاد - *1 محمد ضياءالدينی 2 mziaaddini@yahoo.com تاریخ دریافت 94/3/10 : تاریخ پذیرش 94/7/1 : چکیده مقدمه : پژوهش حاضر در پی وارسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی کارکنان با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی و انگيزش ايمنی است. روش کار : اين پژوهش از نظر هدف پژوهشی کاربردی است و بر اساس روش گردآوری داده ها توصيفی - پيمايشی می باشد و از نظر روش تجزيه و تحليل داده ها از نوع همبستگی است. جامعه آماری اين پژوهش تمامی کارکنان اين واحد به تعداد 4525 نفر را در بر می گيرد. اين تحقيق در دی ماه سال 93 انجام شد. جمع آوری داده ها از طريق چهار پرسش نامه (جو ايمنی دانش ايمنی انگيزش ايمنی و عملکرد ايمنی) صورت گرفت. تعداد 354 نفر به عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی طبقه ای تعيين شدند. پرسش نامه ها به نسبت تعداد ال موافق تا کام کارکنان در هر واحد توزيع و سپس جمع آوری شد. پاسخ دهندگان مطابق مقياس ليکرت از کام ال مخالف که در دامنه ( )1 تا ( )5 امتيازدهی شده بود به گزينه ها پاسخ دادند. یافته ها : داده های به دست آمده از طريق پرسش نامه با استفاده از نرم افزار SmartPLS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نرمال بودن متغيرها با استفاده از آزمون کلموگروف - اسميرنوف که فرض نرمال بودن متغيرها تاييد شد. برای تجزيه و تحليل داده از روش حداقل مجذورات جزيی ( )PLS و برای آزمون فرضيه های تحقيق نيز از روش های الگويابی معادالت ساختاری ( )SEM استفاده شد. جهت بررسی پايايی ابزار تحقيق از روش آلفای کرونباخ و ضريب پايايی ترکيبی ( )CR استفاده شده است که ضريب مربوط به همه متغيرها باالتر از 0.7 و قابل قبول می باشد. برای سنجش روايی پرسش نامه از ميانگين واريانس استخراج شده ( )AVE نيز استفاده گرديد که بيش از 0/4 و درحد نسبتا قابل قبولی بود. هم چنين برای بررسی برازش مدل ساختاری از معيارهای ضرايب معناداری Z R_square Q2 و در نهايت از معيار اندازه تاثير f 2 استفاده شده است که نتايج به دست آمده نشان دهنده برازش مناسب مدل می باشد. نتیجه گیری : نتايج به دست آمده تمامی فرضيات تحقيق را مورد حمايت قرار می دهد و نشان می دهد جو ايمنی به طور مستقيم بر عملکرد ايمنی تاثير دارد. هم چنين دانش ايمنی و انگيزش ايمنی نقش واسطه ای را در رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی دارند. عالوه بر آن دانش ايمنی از طريق انگيزش ايمنی نيز بر عملکرد ايمنی تاثير گذار است. با توجه به نتايج تحقيق پيشنهاد می شود جو ايمنی کارکنان با تقويت مولفه های موثر بر آن با توجه به مدل تحقيق بهبود يابد دانش ايمنی کارکنان ارتقاء يافته و انگيزش ايمنی کارکنان نيز تقويت گردد. هم چنين پيشنهاد می شود عوامل فردی و سازمانی ديگر نيز شناسايی و به مدل وارد شود. عالوه بر آن می توان با شناسايی متغيرهای مداخله گر نقش آن ها را نيز در عملکرد ايمنی مورد مطالعه قرار داد. کلمات کلیدی : جو ايمنی عملکرد ايمنی دانش ايمنی انگيزش ايمنی -1 کارشناس ارشد مديريت دولتی دانش آموخته دانشگاه آزاد اسالمی واحد رفسنجان گرايش منابع انسانی -2 استاديار گروه مديريت دولتی واحد رفسنجان دانشگاه آزاد اسالمی رفسنجان ايران 69 بررسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی کارکنان با توجه به نقش ميانجی

2 عباس خالقی نژاد - محمد ضياءالدينی مقدمه کنون بوده است هم زمان با این که دانش ايمنی Safety Must Be a Value - Not Just a Priority در طی زمان دچار تحول و دگرگونی شده نگرش مديران شرکت نيز به مقوله ايمنی دچار تغيير و تحول گرديده است. به همين دليل برنامه ها و اقدامات زيادی برای بهبود شرايط ايمنی در محيط کار انجام شده است (.)Hallajian, 2012 بررسی سوابق نشان می دهد که در طي سال هاي 72 تا 76 جمعا 185 فقره حادثه در معدن و كارخانه فرآوري مس سرچشمه اتفاق افتاده است. مطالعه حوادث اتفاق افتاده در اين مدت نشان مي دهد كه عوامل رفتاری مثل بي دقتي در كار ( )%45 و شرايط ناامن محيط كار ( )%26 بيشترين سهم را در ايجاد حوادث داشته اند (.)Banisi et al., 1998 بايد مد نظر قرار گیرد (.)Safety training 24/7 جان استوری ( )1989 معتقد است که مديريت منابع انسانی عالوه بر استفاده از ابزارهای مناسب نيرويی استراتژيک که به تصميم گيری آگاهانه در مورد مديريت کارکنان کمک می کند مبتنی بر مجموعه ای مشخص از عقايد و مفروضات نيز می باشد ( )Armstrong, 2002 بر اساس نظريه شاين اگر اعضاي يك فرهنگ ارزش ها را رعايت مي كنند و خود را با هنجارهاي فرهنگي منطبق مي نمايند به دليل باورها و مفروضاتي است كه شالوده و زيربناي اين هنجارها و ارزش ها را تشكيل مي دهد. هنجارها و ارزش ها نيز به نوبه خود فعاليت هايي را تشويق مي كنند كه از ابتدای فعالت شرکت مس تا کنون 70 نفر سطح رويين فرهنگ يعني مصنوعات را به وجود دست داده اند. هم چنين برآوردها نشان می دهد هر همان هسته فرهنگي هستند كه محتوي ارزش ها و از کارکنان بر اثر حوادث ناشی از کار جان خود را از حادثه منجر به فوت 7500 روزکاری از دست رفته هزينه در بر دارد (.)Hallajian, 2012 مي آورند. مصنوعات در واقع توسعه و بسط بيشتر هنجارهايند (.)Naderiqomi, 2009 جامعه ما يک جامعه دينی است از اين رو بروز حوادث ايمنی پيامدهای متعددی برای باورهای دينی بر الگوهای رفتاری از جمله رفتارهای آسـيبهاي جبــران ناپـذير زيستمحيــــطي ايمنی وجود دارد. امام صادق می فرمايد "النعيم فی سازمان دارد که می تواند به قيمت مرگ انسانها خدشه دار شدن اعتبار تجاري سازمان و... تمام شود (.)Mohammadfam, 2009 ايمنی تاثيرگذارند. در تعاليم دينی ما نيز مفهوم الدنيا االمن و صحه الجسم" يعنی نعمت دنيا دو چيز است امنيت و سالمتی جسم (.)Razavi, 2000 از به هر حال ايمنی شغلی يک مساله حياتی دست رفتن سالمتی جسم چه بر اثر حوادث ناشی کشورها تاثيرگذار می باشد و ضروری است که برای خداوند نعمت دنيا از جمله سالمتی را برای انسان است که به طور چشم گيری بر زندگی مردم و اقتصاد پيشگيری از حوادث ناشی از کار و بيماری های شغلی اقدامات الزم انجام شود (.)Neal and Griffin, 2006 در سال های اخير در دنيا نگرش ها درباره از کار باشد يا غير آن مورد تایيد دين نيست زيرا آفريده است. امام هادی فرمود " : من هانت عليه نفسه شره" کسی که برای جان خود ارزشی قایل فال تامن نيست از شرش ايمن مباش. يعنی کسی که برای پيشگيری از بروز حوادث همواره دغدغه ذهنی نيست بلکه باالتر از آن يک ارزش است که همواره کارکنان و مديران مجتمع مس سرچشمه از آغاز تا 70 ايمنی تغيير يافته است. ايمنی ديگر فقط يک اولويت

3 بررسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی کارکنان با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی... حفاظت خود ارزش قایل نباشد نه تنها خودش ديگر برای اندازه گيری جو ايمنی تالش کردند. پژوهش ها می کند (.)Razavi, 2000 صنايع (به عنوان مثال ساخت و توليد صنعت ساختمان را تباه می کند بلکه ديگران را هم با خطر مواجه صنايع دريايی هسته ای حمل و نقل هوايی و ريلی مراقبت های بهداشتی صنايع غذايی و )... در کشورهای سوئد نروژ دانمارک تايوان هنگ کنک کره جنوبی مالزی و غيره) انجام شد. تحقيقات نشان می دهد می توان ابعاد آن را متناسب با نوع صنعت و ويژگی های سازمان طراحی نمود (.)Bahari, 2011 برای اندازه گيری جو ايمنی مدل های مختلفی مختلف (به عنوان مثال بريتانيا اياالت متحده استراليا 71 به کار گرفته شده است. مثل مدل چند سطحی مدل اندازه گيری جو ايمنی فلين مدل اندازه گيری جو ايمنی کريستين و همکاران مدل اندازه گيری جو ايمنی کوپر و فيليپس و غيره (.)Heritage, 2012 مميزی سيستم های مديريت ايمنی و بهداشت شغلی می تواند در شناسايی عدم مطابقت هايی که احتمال بروز حادثه را در خود دارند به سازمان کمک کند. پيگيری اقدامات اصالحی ناشی از آن تاثير قابل توجهی در کنترل موفقيت آميز صدمات ناشی از حوادث داشته و می تواند به عنوان راهنمايی برای تدوين خط مشی ايمنی و ارزيابی عملکرد ايمنی در سازمان ها مورد استفاده قرار گيرد (.)Adl et al., 2001 با اينكه سيستم مديريت ايمنی و بهداشت شغلی چندين سال كه در مجتمع مس سرچشمه پياده شده تا کنون ارزيابی عملكرد آن تنها مبتنی بر مميزی های معمول بوده و از ابزارهای ديگر براي ارزيابي اثر بخشي آن استفاده نشده است. اميد است اين تحقيق بتواند باب مطالعات جديد در مورد ايمنی بويژه از بعد رفتاری و استفاده از ابزارهای نوين ارزيابی در سازمان را بگشايد. زوهر مدل اندازه گيری جو ايمنی نيل و گريفين جو ايمني حادثه چرنوبيل در تحول ديدگاه های مرتبط با ايمنی يک نقطه عطف محسوب می شود. زيرا پس از اين حادثه عوامل سازمانی نظير فرهنگ و به خصوص جو ايمنی به عنوان علل موثر بر وقوع حوادث ايمنی در صنعت مطرح گرديد (.)Halvani et al., 2013 از نظر زوهر جو ايمنی درک مشترکی است که کارکنان در مورد محيط کار خود دارند (.)Zohar, 1980 دی جوی و همکاران ( )2004 نيز جو ايمنی را به عنوان ادراک کارکنان از " اهميت ايمنی در سازمان" تعريف نموده اند (.)Dejoy, 2004 بنابراين جو ايمنی"مجموعه ای از سياست ها روش ها و پاداش های مربوط به مسایل ايمنی است که توسط کارکنان درک شده" است. جو ايمنی شکل خاصی از جو سازمانی است که توصيف کننده ادراک شخصی از ارزش ايمنی در محيط کار است. اين عوامل عبارت از : ارزش های مديريت اقدام مديريت ارتباطات و مداخله کارکنان در ايمنی محل کار می باشند (.)Neal and Griffin, 2004 نخستين تالش ها برای اندازه گيری جو ايمنی توسط زوهر ( )1980 صورت گرفت. پس از آن نيز محققين ديگر پرسش نامه های متفاوتی برای سنجش جو ايمنی طراحی کردند. به عنوان مثال براون و هولمز ( )1986 فلين و همکاران ( )2000 هاروی و همکاران ( )2002 اربولدا مارو کروم و شلی ( )2003 شاين و همکاران ( )2003 کوپر و فيليپس ( )2004 ترابی بلر و آليس ( )2004 نيل و گريفين ( و )2006 لين تنگ مايو و هوانگ ( )2008 و بسياری از محققان در زمينه اندازه گيری جو ايمنی در طيف گسترده ای از

4 عباس خالقی نژاد - محمد ضياءالدينی دانش ايمني و انگيزش ايمنی تحقيقات نشان می دهد عالوه بر جو ايمنی به عنوان يک عامل سازمانی عواملی مانند دانش و انگيزش نيز که جزو عوامل فردی هستند بر عملکرد ايمنی تاثير می گذارند گرچه به نظر برخی از محققين عوامل ديگری مثل عوامل موقعيتي نيز گاهي اوقات مي توانند بر عملکرد اثر بگذارند. با اين حال شواهد موجود نشان مي دهد که دانش و انگيزش عوامل مهم تفاوت هاي فردي در عملکرد در طيف گسترده اي از موارد هستند. دانش ايمنی می تواند بر آگاهی از قوانين و مقررات ايمنی شناخت خطرات و ريسک ها چگونگی اجتناب از خطرات و... اثر داشته باشد در حالي که انگيزش ايمني بيشتر بر مشارکت داوطلبانه در فعاليت های ايمنی تاثير گذار باشد (.)Neal and Griffin, 2000 نمونه ها اين پژوهش از نظر هدف پژوهشی کاربردی است و بر اساس روش گردآوری داد ه ها توصيفی - پيمايشی مي باشد و از نظر روش تجزيه و تحليل داده ها از نوع همبستگی است. جامعه آماری اين پژوهش شامل تمامی کارکنان مجتمع مس سرچشمه (رسمی و قراردادی) به تعداد 4525 نفر در دی ماه سال 93 بودند که از اين ميان 354 نفر با استفاده از فرمول کوکران با ضريب اطمينان 0/95 و مقدار P برابر با 0/5 به عنوان حجم نمونه و به روش تصادفی تعيين شدند. کليه پاسخ دهندگان از بخش های توليدی انتخاب شدند. جنسيت پاسخ دهندگان همگی مرد بوده و و از نظر سطح تحصيالت نيز از ديپلم تا کارشناسی ارشد جزو پاسخ دهندگان بوده اند. ولی عمده پاسخ دهندگان کارگران عملياتی و در سطح ديپلم بوده اند. پاسخ دهندگان به گزينه های پرسش نامه مطابق مقياس ليکرت پاسخ های کام ال موافق موافق نسبتا موافق مخالف و کام ال مخالف که در دامنه 1 تا 5 امتيازدهي شده بود دادند. چنانچه ميانگين پاسخ های داده شده مساوی يا بيشتر از 3 باشد وضعيت آن مطلوب برآورد می شود. در اين تحقيق برای نمره دهی گويه ها از سئوال های معکوس استفاده نشد. معموال در سازمان ها تعدادی از پرسش نامه ها برگشت داده نمی شود لذا برای اطمينان از جمع آوری تعداد کافی پرسش نامه کامل تعداد 500 پرسش نامه به نسبت تعداد كاركنان در هر واحد توزيع شد که از اين تعداد 332 پرسش نامه تکميل شده و جمع آوری گردید (میزان پاسخ گويی.)%66 72 عملکرد ايمني بخشی از فعاليت های ايمنی است که توصيف کننده جنبه رفتاری کارکنان در سيستم مديريت ايمنی کارکنان می باشد (.)Neal and Griffin, 2000 نيل و گريفين بين اجزای عملکرد و سوابق عملکرد تمايز قایل هستند. اجزاي عملکرد نشان دهنده ابعاد اصلي وظايف مرتبط با رفتارهاي شغلي بوده و شامل دو بعد رعايت و مشارکت مي باشد. رعايت ايمني شامل فعاليـت هايی است که برای حفظ ايمنی محل کار انجام می شود و مشتمل بر پيروی از روش ها و دستوالعمل های ايمنی استفاده از تجهيزات ايمنی و انطباق فعاليت ها با استانداردهای ايمنی می باشد. مشاركت در ايمني شامل کمک به همکاران ترويج برنامه هاي ايمني در محيط کار نشان دادن ابتکار عمل و تالش داوطلبانه براي بهبود ايمني در محل کار است (.)Neal and Griffin, 2000 روش کار

5 بررسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی کارکنان با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی... ) λγi (2 ) λγi (2 + εi C R = CRη در اين تحقيق پايايی پرسش نامه ها با استفاده از روش حداقل مجذورات جزیی ( )PLS انجام شده 0/7 و به ترتيب برای جو ايمنی 0/937 دانش ايمنی 0/841 انگيزش ايمنی 0/872 و عملکرد ايمنی 0/892 است که نشان از پايايی مناسب متغيرها داشته و در حد قابل قبول ارزيابی شد. که مقدار پايايی ترکيبی ( )CR در مجموع بيش از 73 براي سنجش روايی پرسش نامه از ميانگين واريانس استخراج شده ( )AVE استفاده گرديد. واريانس استخراج شده ( )AVE کافی دانسته اند (.)Davari and Rezazadeh, 2014 فرمول :2 روش محاسبه ميانگين واريانس استخراج شده ( )AVE محاسبه نشان داد که روايی متغيرها از 0/7 بيشتر بوده كه که نشان از روايی مناسب متغيرها دارد. جو ايمنی جو ايمنی توسط 22 سوال مورد ارزيابی قرار گرفت (.)a=0.929, CR=0.937 اين سوال ها به عنوان مثال شامل "مديريت برای مسایل مربوط به ايمنی اولويت بااليی قایل است" " کارکنان به اطالعات ايمنی مرتبط با کارشان دسترسی دارند" " مديريت به کارکنان برای رعايت دستورالعمل های ايمنی پاداش می دهد" " ارتباطات آزاد در مورد مسایل مگنر و همکاران ( )1996 مقدار 0/4 به باال را برای ابزارهاي اندازه گيري جمع آوری اطالعات از طريق چهار پرسش نامه (جو ايمنی دانش ايمنی انگيزش ايمنی و عملکرد ايمنی) صورت گرفت. اين پرسش نامه ها بر گرفته از تحقيقات نيل و گريفين می باشد که در سال 2000 طراحی شده است ( )Neal and Griffin, 2006 و بررسی مقاالت و پايان نامه های موجود در اينترنت نشان می دهد که از اين مدل در مطالعات متعددی که در استراليا کانادا کشورهای اروپايی آسيای جنوب شرقی و -... توسط محققين مختلف انجام شده - مورد استفاد قرار گرفته است. براي سنجش پايايي سازه ها از پايايي تركيبي ( )CR استفاده شد كه معيار مدرن تری نسبت به آلفاي کرونباخ مي باشد. آلفاي كرونباخ يک معيار سنتی برای تعيين پايايی سازه ها می باشد که معموال دامنه ضريب اعتماد آن از ( )0 به معنای عدم پايداری تا ( )+1 به معنای پايايی کامل قرار می گيرد و هرچه عدد به دست آمده به عدد ( )+1 نزديکتر باشد قابليت اعتماد پرسش نامه بيشتر است. روش حداقل مجذورات جزیی از معيار پايايی ترکيبی استفاده می کند. اين معيار توسط ورتس و همکاران معرفی شد و برتری آن نسبت به آلفای کرونباخ در اين است که پايايی سازه ها نه به صورت مطلق بلکه با توجه به همبستگی سازه هايشان با يکديگر محاسبه می گردد. در نتيجه برای سنجش بهتر پايايی در حداقل مجذورات جزیی( )PLS هر دوی اين معيارها بکار برده می شوند. در صورتی که مقدار پايايی ترکيبی( )CR برای هر سازه باالی 0/7 شود نشان از پايداری درونی مناسب برای مدل اندازه گيری دارد و مقدار کمتر از 0/6 عدم وجود پايايی را نشان می دهد (.)Davari and Rezazadeh, 2014 فرمول :1 روش محاسبه پايايی ترکيبی

6 عباس خالقی نژاد - محمد ضياءالدينی ايمني در محل کار وجود دارد" " در اين محيط و "من به همکاران خود در زماني که آنها در حال شفاف بيان شده است" می باشد. مي کنم'' می باشند. کاری مجموعه اهداف و مقاصد ايمنی به صورت عملکرد ايمني عملکرد ايمنی توسط 7 سوال مورد ارزيابی قرار گرفت ( )a=0.859, CR=0.892 که چهار سوال مربوط به رعايت ايمنی و ميزان انطباق با روشهاي ايمني بودند. اين سوال ها به عنوان مثال شامل "من روش هاي ايمني صحيح را براي انجام مورد استفاده قرار مي دهم" و "من اطمينان دارم که باالترين سطح ايمني مربوط به زماني است که من کارم را انجام مي دهم''. و سه سوال حد مشارکت هاي فردي مرتبط با فعاليت هاي ايمني را ارزيابي مي کنند. اين سوال ها به عنوان مثال عبارتند از "من به طور داوطلبانه وظايف يا فعاليت هايي که به بهبود محيط کار کمک مي کنند انجام مي دهم" یافته ها يافته های توصيفی شامل توصيف آماری داده ها مثل : جدول فراواني دامنه تغييرات محاسبه ميانگين ميانه واريانس و... می باشد. همان طور که در جدول 1 مشاهده می شود ميانگين کليه پرسش نامه ها بيش از 3 بوده و بيانگر مطلوب بودن وضعيت آن شاخص می باشد. در بخش بعدی خواهيم ديد که نتايج بررسی داده ها توسط آزمون کلموگروف اسميرنف نيز اين نتيجه را تایيد می کند. بر اساس نتايج حاصل بيشترين امتياز اکتسابی مربوط سوال ( 9 تهيه جدول.1 آماره های توصيفی متغيرهای تحقيق جدول.2 آزمون کلموگروف اسميرنف برای بررسی فرض نرمال بودن متغيرهای تحقيق 74 متغيرهای ميانجی : دانش ايمنی و انگيزش ايمنی دانش ايمني به وسيله سه سوال مورد ارزيابي قرار گرفت (.)a=0.749, CR=0.841 اين سوال ها شامل "من مي دانم که چگونه کارم را به شيوه اي ايمن انجام دهم" " من می دانم چگونه از تجهيزات ايمنی و روش های استاندارد کاری استفاده کنم" و "من می دانم چگونه ريسک حوادث ايمنی در محيط کارم را کاهش دهم" می باشند. انگيزش ايمنی نيز به وسيله سه سوال مورد ارزيابي قرار گرفت (.)a=0.782, CR=0.872 اين سوال ها به عنوان مثال شامل " به نظر من تالش برای حفظ سالمتی و بهبود ايمنی محيط کار يک مساله مهم است" " به نظر من تشويق ديگران برای استفاده از روش های انجام کار ايمن و بدون خطر مهم است " می باشند. کار خطرناک يا در شرايط خطرناک هستند کمک

7 بررسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی کارکنان با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی... شکل. 1 مدل اجرا شده همراه با ضرايب بارهای عاملی حصول اطمينان از انجام کار در شرايط ايمن و بايد از نرمال بودن يا نبودن داده های جمع آوری شده امتياز مربوط به سوال ( 11 تالش مديريت برای اجتناب از کار نا امن) بوده است. آزمون فرضيه های مدل فرضيه های تحقيق با استفاده از روش های الگويابی معادالت ساختاری ( )SEM به کمک نرم افزار SmartPLS مورد بررسی قرار گرفت. در اين تحقيق جدول.3 جدول مربوط به آزمون نسبت برای بررسی وضعيت متغير هایتحقيق جزیی استفاده شد. برای بررسی فرضيه های تحقيق مربوط به متغيرهای جو ايمنی دانش ايمنی انگيزش ايمنی و عملکرد ايمنی مطمئن شد : اين فرض با استفاده از ازمون كلموگروف - اسميرنوف بررسی شد که اين فرض رد شد. فرض صفر : متغيرهای مورد بررسی از توزيع نرمال پيروی می کنند. فرض مخالف : متغيرهای مورد بررسی از توزيع نرمال پيروی نمی کنند. با توجه به اينکه مقدار _ p به دست آمده در آزمون کولموگوروف - اسميرنوف برای متغيرهای تحقيق کمتر از سطح معني داري ( )0/05 میباشد لذا فرض صفر رد می شود (جدول.)2 بنابر اين میتوان ادعا کرد که دادههای اين جدول.4 مقادير AVE برای متغير های تحقيق و در دسترس بودن تجهيزات ايمنی) و کمترين برای تجزيه و تحليل داده ها از روش حداقل مجذورات 75

8 عباس خالقی نژاد - محمد ضياءالدينی جدول.6 بررسی اعتبار متغيرهای تحقيق برازش الگوی اندازه گيری برای تعيين برازش الگوی اندازه گيری از دو معيار روايی هم گرا و روايی واگرای مدل استفاده می کنيم. 76 متغيرها از توزيع نرمال پيروی نمیکنند بنابر اين از آزمون نسبت برای بررسی وضعيت اين متغيرها استفاده می شود. براساس نتايج به دست آمده (جدول )3 چون (مقدار_ )P تمامی متغيرها کمتر از 0/05 می باشد پس وضعيت جو ايمنی دانش ايمنی انگيزش ايمنی و عملکرد ايمنی مطلوب است و می توان فرضيه های مدل را مورد ارزيابی قرار داد. روايي هم گراي مدل برای سنجش روايی هم گراي مدل از ميانگين واريانس استخراج شده ( )AVE استفاده شد كه مقدار آن بيش از 0/4 و درحد نسبتا قابل قبولي بود. روايی واگرای مدل برای سنجش هم گرايی سازه های مدل از معيار روايی واگرا استفاده شد. اين معيار ميزان رابطه يک سازه با شاخص هايش در مقايسه رابطه آن سازه با ساير سازه ها است به طوری که روايی واگرای قابل قبول يک مدل حاکی از آن است که يک سازه در مدل تعامل بيشتری با شاخص های خود تا با سازه های ديگر دارد. برای بررسی روايی واگرا از طريق مقايسه ميزان همبستگی يک سازه با شاخص هايش در مقابل همبستگی آن سازه با ساير سازه ها روش فورنل والرکر ( )1981 استفاده شده است (.)Davari and Rezazadeh, 2014 براي بررسي ميزان همبستگي شاخص هاي مدل با متغيرهاي آن از جذر ميانگين واريانس استخراج شده ( )AVE و مقدار همبستگی اين متغيرها با هم استفاده مي كنيم. همان گونه که در جدول 5 بر گرفته از روش فورنل و الرکر مشخص می باشد مقدار جذر ميانگين جدول.5 ماتريس همبستگی و بررسی روايی واگرای متغير های تحقيق بررسي روايي مدل روش الگويابی معادالت ساختاری در دو مرحله به آزمون الگو می پردازد : بررسی برازش الگوی اندازه گيری سنجش بارعاملی

9 بررسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی کارکنان با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی... واريانس استخراج شده ( )AVE متغيرهای مکنون در پژوهش حاضر که در خانه های موجود در قطر ميان آن ها که در خانه های زيرين و راست قطر اصلی ترتيب داده شده اند بيشتر است. از اين رو 77 (متغيرهای مکنون) در مدل تعامل بيشتری با شاخص های خود دارند تا با سازه های ديگر. به بيان ديگر روايی واگرای مدل در حد مناسبی است. بارهای عاملی از طريق محاسبه مقدار همبستگی شاخص های يک سازه با آن سازه شکل.2 مدل ترسيم شده همراه با ضرايب معنی داری Z جدول.7 ضرايب R2 انگيزش دانش و عملكرد ايمنی می توان اظهار داشت که در پژوهش حاضر سازه ها محاسبه می شوند که اگر اين مقدار برابر يا کمتر نموده و يا از مدل پژوهش حذف کرد(داوری و رضا زاده.)80 :1393 جدول.8 معيار Q2 برای متغير های انگيزش ايمنی دانش ايمنی و عملکردايمنی همان طور که در جدول 6 مشاهده می شود کليه ضرايب بيش از 0/4 بوده و نشان می دهد که کليه سوال ها مناسب بوده و از اعتبار کافی برخوردارند. ضرايب )R Squares( R2 د دومين معيار برای بررسی برازش مدل برازش مدل ساختاری برای بررسی برازش مدل ساختاری چهار معيار به کار می روند که عبارتند از : ضرايب معناداری Z مقادير R Square معيار اندازه تاثير ( )f 2 و در نهايت معيار.Q2 زا بر يک متغير درون زا دارد و سه مقدار 0/19 ضرايب معناداری Z ضعيف متوسط و قوی R2 در نظر گرفته می شود باتوجه به شکل 2 برازش مدل ساختاری با استفاده از ضرايب Z به اين صورت است که ضرايب بايد از 1/96 بيشتر باشند تا بتوان در سطح اطمينان %95 معنادار بودن آنها را تاييد نمود که کليه ضرايب بيشتر از 1/96 هستند (.)Davari and Rezazadeh, 2014 ساختاری در اين پژوهش ضرايب R مربوط به 2 متغيرهای پنهان درون زای (وابسته) مدل است. R2 معياری است که نشان از تاثير يک متغير برون 0/33 و 0/67 به عنوان مقدار مالک برای مقادير (.)Davari and Rezazadeh, 2014 مطابق جدول 7 مقدار R2 برای انگيزش ايمنی 0/065 جو ايمنی 0/444 و دانش ايمنی 0/512 محاسبه شده است که برای انگيزش ايمنی در حد خيلی ضعيف و جو ايمنی و دانش ايمنی تقريبا در حد قوی است. از 0/4 شود بايد آن شاخص ها (سوال ها) را اصالح اصلی ماتريس قرار گرفته اند از مقدار همبستگی

10 عباس خالقی نژاد - محمد ضياءالدينی معيار )Stone-Geisser Criterion( Q2 د سه مقدار 0/15 0/02 و 0/35 را که به ترتيب مقادير (.)Davari and Rezazadeh, 2014 با توجه به ضعيف متوسط و قوی قدرت پيش بينی مدل در مورد سازه های درون زا را نشان می دهد را تعييين نموده اند (.)Davari and Rezazadeh, 2014 با توجه به مقادير Q2 در جدول 8 به ترتيب برای متغيرهای درون زای انگيزش ايمنی دانش ايمنی و عملکرد ايمنی که برابر 0/23 0/041 و 0/27 می باشد متغير درون زای انگيزش ايمنی قابليت پيش بينی ضعيف با سازه مربوط به خودش را دارد. و متغير های دانش ايمنی و عملکرد ايمنی قابليت پيش بينی تقريبا قوی با سازه مربوط به خودشان را دارند. معيار اندازه تاثير ƒ 2 متغيرعملکرد ايمنی از متغيرهای برون زای دانش ايمنی انگيزش ايمنی و جو ايمنی تاثير می پذيرد که همين امر اجازه محاسبه معيار اندازه تاثير را می دهد. برای محاسبه معيار اندازه تاثير ƒ از فرمول زير استفاده می کنيم. فرمول :3 محاسبه اندازه تاثير يک متغير برون زا بر متغير درون زا ( R 2include) x ( R 2excluded) y ( 1 R 2excluded) y include 2 = ( ƒ 2) x y : R مقدار R2 سازه y زمانی که سازه x در مدل موجود است. R 2exclude : مقدار R2 سازه y زمانی که سازه x از مدل حذف شده باشد. بزرگ يک سازه بر سازه ديگر معرفی نموده است حاصل شدن 0/51 0/11 و 0/52 برای اندازه تاثير متغير جو ايمنی دانش ايمنی و انگيزش ايمنی بر متغير درون زای عملکرد ايمنی تاثير متوسط متغير جو ايمنی و تاثير قوی متغيرهای برون زا دانش ايمنی و انگيزش ايمنی بر متغير درون زای عملکرد ايمنی دارد. تعيين شدت تاثير متغيرهای ميانجی برای تعيين اثر غير مستقيم از طريق متغير ميانجی از آماره ای به نام VAF استفاده می شود که مقداری بين 0 و 1 را اختيار می کند و هر چه اين مقدار به 1 نزديکتر باشد نشان از قوی تر بودن تاثير متغير ميانجی دارد. در واقع اين مقدار نسبت اثر غير مستقيم به اثر کل را می سنجد (.)Davari and Rezazadeh, 2014 فرمول :4 روش محاسبه VAF a*b = VAF )a * b ( + c :a مقدار ضريب مسير ميان متغير مستقل و ميانجی :b مقدار ضريب مسير ميان متغير ميانجی و وابسته :C مقدار ضريب مسير ميان متغير مستقل و وابسته با توجه به شکل : * = )0.674 * 0.401( = VAF اين بدان معناست که 44 درصد از اثر کل جو ايمنی بر عملکرد ايمنی از طريق متغير ميانجی دانش ايمنی تبيين می شود. هنسلر و همکاران ( )2009 در مورد شدت ترتيب نشان از اندازه تاثير ضعيف متوسط و قدرت پيش بينی مدل در مورد سازه های درون زا 78 کوهن سه مقدار 0/15 0/02 و 0/35 را به

11 بررسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی کارکنان با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی * = )0.018 * 0.316( = VAF اين بدان معناست که 0/9 درصد از اثر کل جو ايمنی بر عملکرد ايمنی از طريق متغير ميانجی انگيزش ايمنی تبيين می شود. جمع بندی يافته های تحقيق با توجه به تحقيقات قبلی نتايج به دست آمده از اين تحقيق نشان می دهد که بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی در مجتمع مس سرچشمه رابطه وجود دارد. يعنی هر چه جو ايمنی بهبود يابد عملکرد ايمنی نيز بهبود خواهد يافت. همانطور که که کوپر ( )1995 نشان داد که نقش عوامل مرتبط با جو ايمنی در ادراک خطر قابل مالحظه است و در نتيجه آن بر عملکرد ايمنی کارکنان اثر می گذارد. پژوهش نيل و گريفين ( )2000 نشان داد که می توان جو ايمنی را به عنوان متغير پيش بينی کننده متغير عملکرد ايمنی در نظر گرفت. ايشان در اين تحقيق نشان می دهند که جو ايمنی بر رعايت در فعاليت های مرتبط با ايمنی در محيط کار دارد تاثير گذار است. نتايج تحقيق نارگانگ و همکاران ( )2007 نشان می دهد که جو ايمنی نقش زيادی در عملکرد ايمنی سازمان دارد. سينگر و همکاران ( )2008 نيز نشان داند که برخی پيامدهای ايمنی با جو ايمنی رابطه داشته و از آن تاثير می پذيرند. نتايج تحقيق خانم بهاری ( )2011 نشان داد که آموزش ايمنی بر بهبود جو ايمنی و در نتيجه آن بر نتايج ايمنی به عنوان متغير وابسته تاثير گذار بوده است. محمدی زيدی و همکارن ( )1390 نشان دادند که بين جو ايمنی خطر درک شده تصادف و آسيب که ناشی از عملکرد ايمنی هستند رابطه وجود دارد. محفوظ پور و همکاران ( )1390 نشان دادند که بين عوامل نگرش ارائه دهندگان خدمت جو ايمنی و انتقال دانش از طريق همکاری تيمی که حاصل عملکرد افراد می باشد همبستگی نسبی وجود دارد. نشان تحقيق عدل و همکاران ( )1390 نشان می دهد که جو ايمنی می تواند به عنوان شاخصی پيش بينانه در برای اندازه گيری عملکرد تعيين شدت تاثير متغير ميانجی انگيزش ايمنی در رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی با توجه به شکل :4 مقررات و روش های ايمنی و هم چنين مشارکت شکل.3 مدل معيار اندازه تاثير( )R2 جوايمنی بر عملکرد ايمنی با توجه به متغير ميانجی دانش ايمنی شکل.4 مدل معيار اندازه تاثير( )R2 جو ايمنی بر عملکرد ايمنی با توجهبهمتغيرميانجیانگيزشايمنیايمنی 79

12 عباس خالقی نژاد - محمد ضياءالدينی ايمنی بکار رود. مرتضوی و همکاران ( ) جو ايمنی و روانشناختی گروه دارای اثر حياتی بر عملکرد ايمنی هستند. از انجا که دانش ايمنی کارگران ساختمانی رابطه وجود دارد و بی ميان توجهی مديريت به مسایل ايمنی و عدم انجام عملکرد ايمنی را بهبود دهد زيرا کارکنانی که و در نتيجه آن بی توجهی کارگران به مسایل به صورت ايمن تر انجام می دهند. ايشان اظهار کارهای مهندسی در رفع موقعيت های خطرناک ايمنی و ادامه کار در موقعيت های خطرناک از عوامل بروز خطرات (يعنی عملکرد ايمنی) در اين بخش هستند. ارشدی و همکاران ( )1390 نشان دادند که جو ايمنی و وجدانی بودن اثر مستقيم بر عملکرد ايمنی دارند. نتايج تحقيق عدل و همکاران ( )1391 نشان می دهد بين يافته های مميزی سيستم مديريت ايمنی و بهداشت شغلی و جو ايمنی رابطه وجود دارد و می توان از جو ايمنی به عنوان شاخصی برای ارزيابی عملکرد سيستم مديريت ايمنی و بهداشت شغلی استفاده کرد. از نتايج اين تحقيق و تحقيقات پيشين چه در داخل کشور و چه در خارج کشور می توان به اين نتيجه رسيد که جو ايمنی بر عملکرد ايمنی افراد تاثير داشته و با بهبود جو ايمنی می توان به بهبود عملکرد ايمنی کارکنان دست يافت. يک رابطه مثبت با عملکرد ايمنی دارد می تواند از دانش ايمنی در مورد کار برخوردارند کارها را می دارند که انگيزش ايمنی تاثير مثبتی بر بهبود عملکرد در کاهش تعداد تصادفات دارد. عبداهلل ( )2010 در پايان نامه خود نشان داد که سيستم مديريت ايمنی فضای مثبتی ايجاد می کنند که همه کارکنان و سيستم های ديگر بر کاهش خطر و بهبود عملکرد ايمنی کارکنان تاثير می گذارند. وی می نويسد تحقيقات نشان می دهد که اين سيستم ها در بهبود عملکرد ايمنی و سالمت شغلی موثر بوده اند. به عنوان مثال شناسايی خطرات و روش های مقابله با اين خطرات به کاهش رفتارهای مخاطره آميز و به حداقل رساندن خطرات در محيط کار کمک می کند. وی بر يادگيری انجام کار ايمن و استفاده مناسب از تجهيزات حفاظت فردی و به دست آوردن دانش در مورد روش های اضطراری و اقدامات پيشگيرانه به عنوان دانشی هم چنين نتايج اين تحقيق نشان داد که که به کارکنان داده می شود تا کارشان را به نحوی ايمنی بر عملکرد ايمنی تاثير دارد. نتايج تحقيق بانی راد ( )1381 در نتايج تحقيق خود در مجتمع مس سرچشمه دانش ايمنی و انگيزش چين و چائور ( )2007 نشان داد که انگيزش و روحيه باال عناصر کليدی ايمنی و انگيزش و روحيه پائين عناصر کليدی پتانسيل خطر در راه آهن و کشتيرانی هستند. عالوه بر آن برنامه های آموزشی می تواند برای غلبه بر استرس و خستگی مفيد باشد. نتايج تحقيق کريستين و همکاران ( )2009 نشان داد عملکرد ايمنی با انگيزش ايمنی انجام دهند که بدون خطر و سالم باشد تاکيد دارد. می نويسد که در حدود 90 درصد از عوامل بروز حوادث مربوط به الگوهای رفتاری انسان در محيط کار می باشد. وی در اين تحقيق نشان می دهد که دانش ايمنی و عوامل انگيزشی منجر به بهبود در عملکرد کارکنان می شود. و پيشنهاد می کند دانش ايمنی کارکنان ارتقاء يافته و برای کاهش اشتباهات در حين انجام کار شيوه های نشان دادند ميان فاکتورهای جو ايمنی و درک ريسک موقعيت های خطرناک کا ر در ارتفاع در و دانش ايمنی رابطه نسبتا قوی دارد. هم چنين

13 بررسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی کارکنان با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی... صحيح انجام کار از طريق مکانيزم های کنترل و ای کامل انگيزش ايمنی در رابطه جو ايمنی و... تقويت و بهبود يابد. حسينی کلورزی ( )1388 گرفت. نتايج تحقيق زارع و همکاران ( )1391 نظارت آموزش تشويق و تنبيه تقويت انگيزش و کارکنان نقش موثری در کاهش حوادث ايمنی ايمنی در اين صنف از کارگران را ضعف دانش ايمنی دانسته و بر آموزش ايمنی تاکيد دارد. هم چنين وی بر نقش ايجاد انگيزش در فراگيری دانش ايمنی تاکيد دارد. شيخی زراوشانی و محمدی زيدی ( )1388 در تحقيقی نشان دادند که افزايش آگاهی پرسنل (مديريت دانش ايمنی) مشارکت ايمنی کارکنان ايجاد تعادل در کار و زمان و ريشه يابی علل تعارض بين اهداف ايمنی و عملياتی را عوامل موثر بر بهبود ايمنی و در نهايت کاهش زمينه های بروز رفتارهای نا امن می دانند. محمدی زيدی و همکارن ( )1390 نشان دادند که بين خطر درک شده تصادف و آسيب رابطه وجود دارد. نتايج تحقيق مرتضوی و همکاران ( )1390 نشان داد که کارگران از خطرات کار در ارتفاع آگاهند اما بی توجهی مديريت به مسایل ايمنی و نتايج تحقيقات خارجی و داخلی نشان می دهد که دانش ايمنی و انگيزش ايمنی چه به طور مستقيم و چه به عنوان ميانجی بر عملکرد ايمنی تاثير گذارند. بحث و نتیجه گیری هدف اصلی اين پژوهش بررسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی و انگيزش ايمنی در مجتمع مس سرچشمه بود (فرضيه اصلي). برای آزمون اين فرضيه بر اساس مدل مفهومی 5 فرضيه مطرح و مورد آزمون قرار گرفت که اين فرضيه ها در جدول 9 نشان داده شده اند. در جمع بندی کلی با تایيد فرضيه های فوق می توان نتيجه گرفت که در مجتمع مس سرچشمه جو ايمنی به طور مستقيم بر عملکرد ايمنی کارکنان تاثير دارد (فرضيه.)1 عالوه بر آن جو ايمنی هم از عدم انجام کارهای مهندسی در رفع موقعيت های طريق واسطه دانش ايمنی (فرضيه )2 و هم از طريق و ادامه کار در موقعيت های خطرناک از عوامل دارد. هم چنين در مجتمع مس سرچشمه دانش اگر چه دانش ايمنی بر عملکرد ايمنی افراد ايمنی تاثير دارد (فرضيه.)4 با تایيد فرضيه های از خطر پر رنگ تر از دانش ايمنی است. نتايج سرچشمه جو ايمنی هم از طريق مستقيم و هم از جو ايمنی و وجدانی بودن اثر مستقيم بر عملکرد عملکرد ايمنی تاثير دارد (فرضيه اصلی) و اين به خطرناک و بی توجهی کارگران به مسایل ايمنی انگيزش ايمنی (فرضيه )3 بر عملکرد ايمنی تاثير بروز خطرات در اين بخش هستند. به عبارتی ايمنی از طريق واسطه انگيزش ايمنی بر عملکرد تاثير دارد ولی نقش انگيزش ايمنی در اجتناب فوق می توان نتيجه گرفت که در مجتمع مس تحقيق ارشدی و همکاران ( )1390 نشان داد که طريق واسطه های دانش ايمنی و انگيزش ايمنی بر ايمنی و انگيزش ايمنی دارند. هم چنين اثر واسطه معنی تایيد کلی مدل می باشد. بنابر اين می توان بهبود نظام انگيزشی(تشويق و تنبيه) مديريت تری نسبت به جو ايمنی و فشار توليد وجود دارد. 81 جوشکاران دارد. وی عمده عامل بروز حوادث نشان می دهد بين جو ايمنی و آموزش رابطه قوی در تحقيقی نشان سطح دانش که دانش ايمنی وجدانی بودن با عملکرد ايمنی مورد تایيد قرار

14 عباس خالقی نژاد - محمد ضياءالدينی جدول.9 نتايج اجمالی فرضيه ها شکل.5 مدل تحقيق با اعمال ضريب تاثير f 2 بر انگيزش ايمنی برابر 0/15 می باشد که نشان از تاثير متوسط اين متغيرها برون زا بر متغير درون زای انگيزش ايمنی دارد. حاصل شدن 0/51 و 0/52 برای اندازه تاثير متغير دانش ايمنی و انگيزش ايمنی بر عملکرد ايمنی نشان از تاثير قوی اين دو برون زا بر متغير درون زای عملکرد ايمنی دارد. هم چنين حاصل شدن 0/11 برای تاثير متغير جو ايمنی بر عملکرد ايمنی نشان از تاثير متوسط اين متغير برون زا بر متغير درون زای عملکرد ايمنی دارد. بنابر اين در نتيجه گيری کلی از اين معيار می توان گفت که در اين سازمان دانش ايمنی و انگيزش ايمنی تاثير قوی و جو ايمنی تاثير متوسط بر عملکرد ايمنی دارند. از طرفی دانش ايمنی نيز تاثير متوسط بر انگيزش نتيجه گرفت هر چه جو ايمنی بهبود يابد عملکرد ايمنی نيز بهبود خواهد يافت. بنابر اين در جمع بندی يافته ها با توجه به جدول ضرايب مسير و مدل تحقيق (شکل )5 می توان نتيجه گرفت : اندازه تاثير جو ايمنی بر متغيرهای دانش ايمنی و انگيزش ايمنی 0/09 و 0/17 می باشد که نشان از تاثير متوسط اين متغير برون زا بر متغيرهای درون زای دانش و انگيزش ايمنی دارد. و اندازه تاثير دانش ايمنی ايمنی دارد. و در نهايت جو ايمنی هم به طور متوسط و هم از طريق واسطه های دانش ايمنی و انگيزش ايمنی بر عملکرد ايمنی تاثير دارد. محدوديت ها و پيشنهادات محدوديت هاي تحقيق يکی از محدوديت های اين تحقيق آن بود که جهت سنجش متغيرهای تحت بررسی در پژوهش حاضر از پرسش نامه خود گزارشی استفاده گرديد و اين امکان وجود دارد که پاسخ های افراد به سوال ها 82

15 بررسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی کارکنان با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی... تحت تاثير انگيزه ها سطح تحصيالت تاثير همکاران ايمنی )4 ايجاد يک فضای مثبت و حمايتی محدوديت ديگر مربوط به استفاده از الگوی با کارکنان حضور در بين اجتماعات كاركنان با باشد و در اين خصوص بايد جانب احتياط را رعايت نمود. و تبديل رفتارهای ايمنی به هنجارها و باورهای و روحيه مشارکت جويی افراد قرار داشته باشد. اصالح باورهای ايمنی نادرست مثل اجتناب ناپذير بودن وقوع حوادث يا اينکه کارکنان به سالمت خود نمی انديشند و... ايجاد امنيت روانی از طريق سرعت در کمک رسانی هنگام وقوع حوادث و حمايت فرد آسيب ديده تا بهبود و برگشت به ايمنی در محيط کار ارتقای فرهنگ ايمنی و 83 کار )5 تهيه و در اختيار قرار دادن تجهيزات ايمنی مناسب هر شغل در دسترس بودن تجهيزات ايمنی در موقع نياز و )6 دخالت دادن کارکنان در مسایل مربوط به ايمنی و استفاده از تجربيات و پيشنهادات آنان فراهم نمودن امکان مشارکت کارکنان در ارائه پيشنهادات خود در زمينه بهبود ايمنی گزارش های مربوط به شبه حوادث و وضعيت های نا امن و دخالت در تصميم گيری های ايمنی و انجام کار به شيوه ای ايمن و )7 بهبود کيفيت سيستم های مديريت ايمنی و بهداشت شغلی مثل تدوين خط مشی های ايمنی تعيين اهداف ايمنی شناسايی وضعيت های اضطراری و شيوه های مديريت آن بازرسی های ايمنی سرعت در اصالح موارد نا امن و... صورت گيرد. ب) دانش ايمنی : نتايج اين تحقيق نشان داد که در مجتمع مس سرچشمه دانش ايمنی تاثير قوی بر عملکرد ايمنی دارد بنابر اين می توان از طريق ارتقاء دانش ايمنی کارکنان به بهبود عملکرد ايمنی کارکنان کمک کرد. شناسايی و آشنا نمودن کارکنان با ريسک های ايمنی آشنايی با تجهيزات ايمنی و چگونگی استفاده از اين تجهيزات آشنايی پيشنهادات با توجه به تایيد فرضيات مدل که نشان مي دهد. جو ايمنی بر عملکرد ايمنی تاثير می گذارد و اين تاثير هم می تواند به طور مستقيم باشد و هم از طريق تاثيرات آن بر دانش ايمنی و انگيزش ايمنی (شكل )5 باشد و از طرفی دانش ايمنی و انگيزش ايمنی به طور مستقل نيز تاثير قوی بر عملکرد ايمنی دارند. بنابر اين يافته های اين تحقيق راهنماي ارزشمندي براي مديريت مجتمع مس سرچشمه در تالش براي شناسايي راه های بهبود ايمني در محل کار فراهم مي کند. الف) جو ايمنی : با توجه به اينکه جو ايمنی تاثير مستقيم بر عملکرد ايمنی دارد می توان با بهبود جو ايمنی به بهبود عملکرد ايمنی کمک کرد. اين امر می تواند از طريق )1 تاکيد مديريت بر سالمت و ايمنی کارکنان و اولويت ايمنی بر ديگر مسایل پاسخ دهی و مسئوليت پذيری مديريت در ايجاد فضاها و فرآيندهای کاری ايمن تر )2 تاکيد بر آموزش ايمنی و ارائه آموزش های همه جانبه در مورد مسایل ايمنی از قبيل شناخت ريسک های کاری آئين نامه ايمنی کار برگه های اطالعات ايمنی مواد شيميايی ( )MSDS و نحوه کار با اين مواد )3 ايجاد ارتباطات آزاد ايمنی در محيط کار مثل ارتباطات منظم بين مديريت سرپرستان و نيروی کار دسترسی آسان به اطالعات ايمنی مرتبط با شغل ارائه اطالعات بروز در مورد مسایل پاداش دادن به رفتارهای ايمن فرهنگ سازی معادالت ساختاری است که قادر به اثبات عليت نمی ايمنی از طريق تبليغات تشكيل جلسات منظم

16 محمد ضياءالدينی - عباس خالقی نژاد منابع با قوانين و مقررات ايمنی و انتقال دانش ايمنی Perceptions in Malaysian Public Hospitals: Implications for the Implementation of Standardized Management Systems],, Curtin University of Technology, public health school, Dissertation Adl J, Shokoohi Y, Kakooei H. Safety Climate as an Indicator to Evaluate the Performance of Occupational Health and Safety Management System. j.health. 2012; 3 (1) :32-40 [Persian] Adl, J., 2012, Safety climate as an indicator for the evaluation of occupational health and safety management system, health and safety magazine, first issue, 1391, p [Persian] Armstrong, Michel. Arabi seyedmohammad. izadi davoud, 2002, Strategic human resource management, Tehran, [Persian] Bahari, Fatimah, 2011, [An Investigation of Safety Training, Safety Climate and Safety Outcomes: A Longitudinal Study in a Malaysian Manufacturing Plant],Manchester business school, Dissertation, p Banirad, nader, 2002, Popular culture and the causes of accidents in the electricity distribution companies, 18th international conference of electricity, p [Persian] Banisi S. Rezai-Zadeh M. Ahmadipour A. 1998, to investigate safety in Sarcheshmeh Copper Mine, the second Conference on Safety, Health and Environment in mining and mineral industries, National Steel and Stone Co. Gol پوسترهای اينفوگراف ها مثل فيلم های آموزشی از آنجا که در اين. صورت گيرد... آموزشی و تحقيق نقش آموزش ايمنی و تاثير آن بر عملکرد تداوم و استمرار در برنامه های مثبت ارزيابی شد آموزشی همراه با بازنگری هدفمند اين آموزش ها. توصيه می شود هم چنين نتايج تحقيق : ج) انگيزش ايمنی نشان داد در مجتمع مس سرچشمه انگيزش بنابر اين. ايمنی بر عملکرد ايمنی تاثير قوی دارد 84 [Occupational Health and Safety Management می تواند از طريق ابزارهای ديداری و شنيداری می توان با ايجاد انگيزش های ايمنی مناسب به اين کار می تواند. بهبود عملکرد ايمنی کمک کرد از طريق ايجاد نظام های تشويقی مثل شناسايی افراد يا واحدهای با عملکرد مثبت ايمنی از طريق ارزيابی ماهانه و يا از طريق برگزاری مسابقات و دادن پاداش به افراد يا واحدهای با عملکرد HSE تشويق ايمنی مثبت برقراری هفته های ايمنی کارکنان به مشارکت داوطلبانه درفعاليت های تشويق کارکنان به پيروی از روش های ايمنی استاندارد و استفاده از تجهيزات محافظت فردی ارتقای فرهنگ کار و رعايت هشدارهای ايمنی تيمی و کمک به همديگر برای انجام کار ايمن و. عدم چشم پوشی از خطر انجام شود تشکر و قدردانی نويسنده اين مقاله از حمايت معاونت منابع مهندس حصنی مدير فن انسانی جناب آقای هادوی آوری اطالعات و سيستم ها و مدير واحد تحقيقات و مطالعات آقای مهندس نوروزی برخوردار بوده است که الزم است از همه اين بزرگواران تشکر و. قدرداني نمايم 1394 زمستان / 4 شماره /5 جلد Downloaded from jhsw.tums.ac.ir at 17:51 IRDT on Wednesday September 19th 2018 Abdullah, Nor Azimah Chew Binti, 2010,

17 ... بررسی رابطه بين جو ايمنی و عملکرد ايمنی کارکنان با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی factors affecting safety culture in workers of medicine quarterly journal, [Persian] Heritage, 85 Kyle M Ph.D [Lagged relationships between a multilevel model of Chin-Shan Lu, Chaur-Luh Tsai, 2007, The effects of safety climate on vessel accidents in the container shipping context, Accident Analysis and Prevention, No. 40 (2008) safety climate and employee safety outcomes]. Christian, D., Bradley, J.C., Wallace, J.C., & Curtin University, School of Psychology and Burke, M.J. (2009). Workplace safety: A meta- Speech Pathology. analysis of the roles of person and situation factors. Journal of Applied Psychology, 94 (5), p DOI: /a زمستان / 4 شماره /5 جلد Downloaded from jhsw.tums.ac.ir at 17:51 IRDT on Wednesday September 19th 2018 steel industries in Yazd province, Occupational Gohar Iron, Tehran, Iran. [Persian] Mohammadfam I., 2009, principles for assessment of safety performance, the monthly negareh magazine, Issue 3, P [Persian] Naderi qomi, mohamadmahdi, 1388, Culture in management and organization theory, Marefat journal, No 137, [Persian] Cooper M.D, 1997, Evidence from safety culture that risk perception is culturally determined, the international, journal of project & business risk management, vol 1(2), Davari, Ali; Rezazadeh A. 2014, structural equation modeling software PLS, university jihad Publications, Second Edition. [Persian] Dedobbeleer Nicole & Beland Francois, A Neal A., Griffin M., 2000, Perceptions of Safety Safety Climate Measure for Construction at Work: A Framework for Linking Safety Sites, Jourml of Safety Research Vol. 22, 97- Climate to Safety Performance, Knowledge, 103 and Motivation, Safety Science, No. 34, DeJoy David M. Bryan S. Schaffer, Mark G. Wilson, Vandenberg J. Robert, Marcus M. Neal A., Griffin M., 2006, A Study of the Lagged Butts, Creating safer workplaces: Relationships Among Safety Climate, Safety assessing the determinants and role of safety Motivation, Safety Behavior, and Accidents climate, Journal of Safety Research Vol. 35, at the Individual and Group Levels, Journal of Applied Psychology, Vol. 91, No. 4, Razavi M, 2000, Safety knowledge in Islam, Tehran, Iran, health and safety research and training centre. [Persian] Singer sara, Shoutzu Lin, Alyson Falwell, David Hallajian M. 2013, the accident is in your ambush, Monthly educational and news Copper magazine, No. 51, Tehran, Iran. [Persian] Halvani Gh, Ebrahimzadeh M, Dehghan M, Fallah H, Mortazavi M. 2012, Assessment of

18 Company, Journal of Ilam University of Gaba, and Laurence Baker, 2009, Relationship Medical Sciences, the twentieth period, No. 4, of Safety Climate and Safety Performance in p [Persian] Hospitals, Health Services Research 44:2, Part I organizations: Theoretical and applied implications. J. Appli. Psychol., 65, Zare, Sajjad et al. 2012, Evaluation of safety climate among colleagues working in the Industrial and Mining Sirjan Gol Gohar 86 Zohar, D., 1980, Safety climate i industrial 1394 زمستان / 4 شماره /5 جلد Downloaded from jhsw.tums.ac.ir at 17:51 IRDT on Wednesday September 19th 2018 محمد ضياءالدينی - عباس خالقی نژاد

19 Downloaded from jhsw.tums.ac.ir at 17:51 IRDT on Wednesday September 19th 2018 Journal of Health and Safety at Work Vol. 5; No. 4; Winter 2016 Relationship between employees safety climate and safety performance with respect to mediating effect of safety knowledge and safety motivation in Sarcheshmeh copper complex A. Khaleghinejad1, M. Ziaaldini2* 1 2 M.Sc, Public Management Department, Rafsanjan Branch, Islamic Azad Uneversity, Rafsanjan, Iran Assistant Professor, Public Management Department, Rafsanjan Branch, Islamic Azad Uneversity, Rafsanjan, Iran Abstract Introduction: The present study aimed to investigate the relationship between safety climate and safety performance with respect to the mediating effect of safety knowledge and safety motivation. Material and Method: The study population was a sample of 354 subjects chosen by Cochran formula among all 4252 employee in Sarcheshmeh copper complex in Rafsanjan, The participants were selected according to stratified r andom s ampling. D ata c ollection w as d one b y f our q uestionnaires ( safety climate, safety knowledge, safety motivation, and safety performance).the Cronbach's alpha and composite reliability (CR) were used to evaluate the reliability of the study tools and the coefficient o f a ll variables were acceptable with values of higher than 0.8. Moreover, validity of the questionnaires was confirmed by convergent validity and divergent validity, R-square, effect size (f2), and Q2 criterion. The Average Variance Extracted (AVE) was greater than 0.4 which is relatively acceptable. The obtained data were analyzed using SmartPLS software. Result: Kolmogorov-Smirnov test was used to investigate the normality status of variables distribution. Furthermore, Structural Equations Method (SEM) was adopted to test the research hypotheses.the results confirmed all the research hypothesis and showed safety climate direct effect on safety performance. Moreover, safety motivation and safety knowledge have mediating role in the relationship between safety climate and safety performance. Safety motivation can also mediate the relationship between safety knowledge and safety performance. Conclusion: Overall, it is recommended to improve safety climate, considering its influencing components. Employees' safety knowledge and safety motivation should also be promoted. Additionally, it is recommended to determine other personal and organizational parameters and include them into the model. By determining the mediating variables, their role in the safety performance can be investigated. Key words: Safety climate, Safety performance, safety knowledge, safety motivation * Corresponding Author mziaaddini@yahoo.com